Sunday 6 November 2016

Σύναξη

Με τον όρο Σύναξις - η έχει καθιερωθεί στη δογματική χριστιανική γλώσσα και λειτουργική να καλείται η συνάθροιση των πιστών προκειμένου να τιμήσουν ιδιαίτερα τη μνήμη Αγίου, ή κυρίαρχων προσώπων μεγάλων θρησκευτικών γεγονότων εκτελώντας ιδιαίτερη λειτουργία και με ιδιαίτερη υμνολογία.
Στην εκκλησιαστική ιστορία, οι αρχαιότερες τέτοιες συνάξεις γίνονταν μόνο στα κοιμητήρια των τόπων που μαρτύρησαν οι Άγιοι Μάρτυρες γεγονός που φέρεται να ήταν η κύρια ανάγκη όπου και ανεγέρθηκαν αρχικά υπό μορφή βωμών οι Αγίες Τράπεζες γύρω από τις οποίες τελούνταν οι πρώτες λειτουργίες, ευχαριστίες προς τον Θεό εγκωμιάζοντας παράλληλα τις πράξεις των μαρτύρων. 
Ακολούθως και κατ΄ αντιγραφή της διαρρύθμισης των αρχαίων ελληνικών ναών ανεγέρθηκαν οι χριστιανικοί ναοί με το ιερό βήμα και την Αγία Τράπεζα στο εσωτερικό, μεταφέροντας την είσοδο από δυτικά. 
Από δε τα εγκώμια αυτά των μαρτύρων δημιουργήθηκαν τα λεγόμενα Συναξάρια περιλαμβάνοντας τους βίους των Αγίων που διαβάζονταν στις λειτουργίες αυτές και συνέχεια αυτών είναι τα Συναξογράφια σε μορφή ημερολογιακού εορτολογίου. Στο δε Βυζαντινό Εορτολόγιο άρχισαν να θεσπίζονται τέτοιες λειτουργικές συνάξεις πιστών την επομένη των μεγάλων Δεσποτικών, ή Θεομητορικών εορτών.
Το πιθανότερο της καθιέρωσης του όρου είναι να οφείλεται στη σύναξη των Μαθητών και Αποστόλων κατά την Πεντηκοστή όπου λαμβάνοντας την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος εξήλθαν στη συνέχεια στους διάφορους τόπους διδάσκοντας το κήρυγμα του Ιησού στην αληθή πίστη.
Τέτοιες εορτές που τελούνται σήμερα κατά ημερολογιακή σειρά είναι οι:

Σύναξις του Ιωάννου του Προδρόμου, εορτή που τελείται την επομένη των Θεοφανείων, στις 7 Ιανουαρίου.
Σύναξις των Δώδεκα Αποστόλων, εορτή που τελείται στις 30 Ιουνίου.
Σύναξις των Αγίων Αναργύρων, εορτή που τελείται στις 17 Οκτωβρίου.
Σύναξις των Αγίων Ασωμάτων (των Αρχαγγέλων), εορτή που τελείται στις 8 Νοεμβρίου.
Σύναξις της Υπεραγίας Θεοτόκου, Θεομητορική εορτή που τελείται την επομένη των Χριστουγέννων στις 26 Δεκεμβρίου.

Μαμωνάς

Το ουσιαστικό Μαμωνάς απαντά τέσσερις φορές στην Καινή Διαθήκη και είναι αραμαϊκής προέλευσης, πιθανότατα από τη ρίζα «’mn» που σημαίνει "αυτό το οποίο κάποιος εμπιστεύεται". Η λέξη δεν εμφανίζεται στην Παλαιά Διαθήκη, όμως σε εβραϊκά κείμενα χρησιμοποιείται με τις έννοιες "πόρος", "κέρδος" (κυρίως το ανέντιμο), "αποζημίωση", "λύτρα" ή "δωροδοκία", δίνοντας πάντα την αίσθηση του αναξιοπρεπούς και αποτελώντας στόχο ηθικής επίκρισης. 
Λέξεις παρόμοιες του Μασοριτικού, εβραϊκού κειμένου της Π.Δ. (όπως στα Ψαλμ. 37,3 και ίσως Ησ. 33,6), αποδίδονται στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα ως "πλούτος ή αργύριον".
Η θεολογική σημασία του όρου σχετίζεται με την πλεονεξία η οποία είναι μια μορφή ειδωλολατρίας (Κολ. 3,5) αφού σημαίνει μεγαλύτερη προσκόλληση στα υλικά αγαθά παρά στο Θεό (Ματθ. 6,21), σαν να ήταν αυτά οι κύριοι του, περιφρονώντας τον αληθινό Κύριο (Ματθ. 6,24). 

Η επιλογή ενός ψεύτικου θεού αποκόπτει τον άνθρωπο από τον πραγματικό Θεό και τον οδηγεί, εν γνώση του, στην απώλεια, όπως τον Ιούδα τον πλεονέκτη (Ματθ. 6,15, Ιωαν. 17,12). 
Η αξία των φθαρτών αγαθών είναι μειωμένη κάτω από το πρίσμα της μέλλουσας ζωής (Λουκ. 6,20.24), και ο Μαμωνάς είναι άδικος, αλλά και ψεύτης και απατηλός, αφού είναι μωρία να στηρίζεται κανείς σε φθαρτά αγαθά τα οποία ο χρόνος αφανίζει και ο θάνατος αχρηστεύει (Ματθ. 6,19-20).
Πάντως, ο κάτοχος του πλούτου δεν σημαίνει ταυτόχρονα και τον υπηρέτη του. Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, η κατηγορία της πλεονεξίας απευθύνεται όχι στους "πλουτούντας" αλλά στους "δουλεύοντας", δηλ. αυτούς που υπηρετούν τον πλούτο (Ιωάννης ο Χρυσόστομος), καθώς υπήρξαν ευσεβείς οι οποίοι "πλούσιοι μεν ήσαν, αλλ' ου τω πλούτω εδούλευον" προσφέροντας αυτόν σε εκείνους που είχαν ανάγκη (Ευθύμιος ο Ζιγαβηνός). 
Απαραίτητη προϋπόθεση, ο πλούτος αυτός να μην είναι "εξ αρπαγής" (Ιωάννης ο Χρυσόστομος).

orthodoxwiki.org

Εξαπτέρυγα

Τα Εξαπτέρυγα, είναι εκείνα τα ιερά σκεύη, που συνήθως οι περισσότεροι τα παρατηρούμε στην περιφορά του εσταυρωμένου και επιταφίου, στην Μεγάλη Είσοδο των Τιμίων Δώρων καθώς επίσης και σε διάφορες Λιτανείες.
Τα Εξαπτέρυγα είναι μεταλλικοί ή ξύλινοι δίσκοι, διακοσμημένοι με εγχάρακτες και ανάγλυφες παραστάσεις και πολύτιμους λίθους.

Σ΄ αυτά εικονίζονται μορφές του Χριστού, της Παναγίας και διαφόρων Αγίων.
Κανονικά όμως πρέπει εικονίζονται τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, τα οποία και συμβολίζουν. Τα εξαπτέρυγα δηλαδή συμβολίζουν τον αόρατο κόσμο των Αγγελικών Ταγμάτων, αυτούς που φρουρούν τον Παράδεισο.
Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας οι άγγελοι, όπως αργότερα και οι άνθρωποι, δημιουργήθηκαν από τον Θεό με κίνητρα την «εκστατική» αγάπη Του για να συμμεριστούν και άλλα όντα τη μακαριότητά Του. 
Οι άγγελοι, αναγνωρίζοντες ο δώρημα αυτό του Θεού, Τον δοξολογούν και συγχρόνως προσφέρονται πρόθυμα, τόσο από ευγνωμοσύνη, όσο και για τη δική τους πρόοδο προς την ατέλεστη τελειότητα και πάνω απ' όλα από αγάπη, να υπηρετούν τον ανενδεή Θεό.
Σε ορισμένα Εξαπτέρυγα κρέμονται κουδουνάκια, που συμβολίζουν τον ύμνο που προσφέρουν τα Σεραφείμ στον Θεό. Τοποθετούνται πάνω σε στύλους στο Ιερό Βήμα, ανατολικά της Αγίας Τράπεζας και στο μέσον φέρουν τον Τίμιο Σταυρό. Προπορεύονται πάντοτε στις Εισόδους των Ιερών Ακολουθιών, Εσπερινού, Λιτανείας, Θείας Λειτουργίας και Εξόδιας και τα κρατούν ιερόπαιδες. (κοινώς παπαδάκια) 

Υπάρχουν και τα επιτραπέζια Εξαπτέρυγα που τοποθετούνται πάνω και ανατολικά της Αγίας Τράπεζας, είναι μικρότερα από τα παραπάνω και τα φέρουν οι διάκονοι, όταν είναι πολλοί, κατά της Είσοδο των Τιμίων Δώρων.

Πηγή: Αρχιμανδρίτου Ισαάκ Τσάπογλου του Ιεροκήρυκος
Βιβλίο: Ηγάπησα, Κύριε, ευπρέπειαν οίκου σου…